Τετάρτη, Νοεμβρίου 28, 2012

-Η κατάργηση της δημοκρατίας. Μια σοβαρή αποεπένδυση.



Με ποιον τρόπο μεταφέρεις σε έναν άνεργο, χωρίς επίδομα και με διακοπή της ασφάλισης του, τα χαρμόσυνα νέα για την για πολλοστή φορά σωτηρία της χώρας; Λέγοντας του, ενδεχομένως, ότι αν σήμερα καταφέρει μόνος να μην πεθάνει, είναι κάπως πιθανό να έχει την ευκαιρία να επιζήσει και στο μέλλον;

Βρισκόμαστε πλέον σε κατάσταση βαθιάς σύγχυσης. Ποια είναι η έννοια του όρου "χώρα"; Ποιους περιλαμβάνει και ποιους αφήνει απ' έξω; Με ποια κριτήρια το κάνει αυτό; Ποια είναι η έννοια του δημοσίου συμφέροντος, η διαρκής εκβιαστική επίκληση του οποίου αποτελεί πλέον την μόνη νομιμοποιητική και αιτιολογική βάση για την κάθε πράξη της κρατικής εξουσίας; Και ποιος ελέγχει την συνδρομή του; Ποιους περιλαμβάνει αυτό το συμφέρον και ποιους αφήνει απ' έξω. Με ποια κριτήρια; Τι είναι ο δήμος και πως μοιράζονται τα βάρη της εξυπηρέτησης των αναγκών του; Ποιος είναι ο τρόπος για την βιώσιμη συγκρότηση του;

Τα τελευταία υπολείμματα της ούτως ή άλλως νόθας δημοκρατίας μας καταλύονται με ταχύ ρυθμό. Η επίσημη δικαιολογία, μια δικαιολογία πολύ απλοϊκή και πολύ εύπεπτη, είναι πως καταλύονται για την σωτηρία της χώρας.

Η βουλή δεν βουλεύεται, επειδή μια κακή απόφαση της μπορεί να προκαλέσει την καταστροφή. Η δικαιοσύνη δεν δικάζει, επειδή η εφαρμογή του νόμου μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες. Ο Τύπος δεν ενημερώνει επειδή η αλήθεια μπορεί να γίνει επικίνδυνη στα χέρια των κακόβουλων. Και κανείς δεν κατανοεί ότι όλα αυτά συνιστούν θεμελιώδεις και τραγικές αντιφάσεις. Επειδή η χώρα δεν μπορεί παρά να είναι το όλον. Και το όλον υπηρετείται μόνον μέσω της δημοκρατίας. Της αλήθειας και του ισότιμου χειρισμού των μερών του, με σεβασμό στους κανόνες και στην αρχή της αναλογικότητας. Εάν, βέβαια, θέλει να παραμένει συμπαγές και βιώσιμο.

Όσοι επιπόλαια επιχαίρουν σήμερα, -αλλά και μέμφονται αυτάρεσκα για μεμψιμοιρία αυτούς που δυσπιστούν-, δεν αντιλαμβάνονται ότι η απελευθέρωση της ανεξέλεγκτης βίας είναι πλέον πολύ κοντά. Όχι της τυφλής βίας των μαζών και του όχλου, που συνηθίζουν να ειρωνεύονται, αλλά της θεσμικής και στοχευμένης βίας της ίδιας της κρατικής εξουσίας. Αυτής, στην οποία σήμερα εκχωρήθηκε με ελαφρότητα η δυνατότητα να αποφαίνεται μόνη για την συνδρομή του δημοσίου συμφέροντος.

Αυτοί που σήμερα έτυχε να περιλαμβάνονται όπως όπως στις περιπόθητες λίστες της σωτηρίας, διστάζουν να παραδεχθούν ή δεν μπορούν να δουν ότι βρέθηκαν σε αυτήν την ευνοϊκή θέση σχεδόν από αγαθή τύχη και χωρίς κριτήρια. Ξεχνούν, έτσι, ότι αύριο, από κακή τύχη αυτή τη φορά και πάλι χωρίς κριτήρια, μπορεί να καταταγούν στους εξαιρέσιμους, αν είναι αυτό που θα απαιτήσει η εξυπηρέτηση του περιστασιακού δημοσίου συμφέροντος, που θα εξακολουθήσει να ερμηνεύεται αυθαίρετα και να υπερέχει έναντι πάντων. Είτε τους περιέχει είτε όχι.

Μας είπαν να κάνουμε μεταρρυθμίσεις και εμείς, αντί να κοιτάξουμε στον βυθό, βαλθήκαμε να ανταλλάξουμε την ίδια την δημοκρατία με την δια διαταγμάτων κατάργηση των εισφορών υπέρ τρίτων, το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και ένα ολοκαίνουργιο φορολογικό νομοσχέδιο. Έτυχε το χωράφι που μας τρέφει να μείνει άγονο για μερικές χρονιές και μεις, αντί να το οργώσουμε, βιαστήκαμε να το εκχωρήσουμε, με ασυγχώρητη αφροσύνη, για να απολαύσουμε ένα προσωρινό αντίδωρο. Ας μην βιαστούν να πουν κάποιοι ότι η παρατήρηση αυτή αναπαράγει την μεταπολιτευτική μιζέρια και αποσκοπεί στην συντήρηση των στρεβλώσεων, που μας οδήγησαν εδώ. Επειδή ο λόγος είναι για το γιατί και για το πώς, που τις περισσότερες φορές είναι πολύ σημαντικότερα από το δια ταύτα. 

Η δημοκρατία εφευρέθηκε για να θεραπεύει τα προβλήματα που προσπαθούμε σήμερα να λύσουμε με την κατάργηση της. Η δημοκρατία είναι προσοδοφόρα επένδυση σε βάθος χρόνου. Εμείς την αγνοούμε και, άπληστοι όπως πάντα, δίνουμε πολλά για να πάρουμε σε άμεσο αντάλλαγμα πολύ λίγα. Είναι κάτι που σύντομα θα κληθούμε να πληρώσουμε ακριβά.

buzz it!

Κυριακή, Νοεμβρίου 25, 2012

-Ο μεσαίος δρόμος



Από την μια, ένας μάλλον αφελής νέος, που βρέθηκε στο άστρο του και χωρίς να αντιλαμβάνεται πόσο οι καιροί έχουν αλλάξει, δοκιμάζει καθιερωμένες συνταγές αναρρίχησης στην εξουσία, μιμούμενος τα πρότυπα που έτυχε να πετύχουν στο παρελθόν. Σε μια περίοδο που όλοι, ακόμη και οι πιο εύπιστοι, έχουν αντιληφθεί ότι λεφτά πια δεν υπάρχουν και ότι τίποτε από όσα υπόσχεται δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Το κοινό του, έτσι, αποτελείται από δύο κατηγορίες απελπισμένων, άρα τυφλών. Από εκείνους που κάποτε τα κατάφερναν και τώρα, που έχασαν τα πάντα, διαθέτουν την πολυτέλεια να ακουμπούν σε θολές ψευδαισθήσεις. Και από εκείνους που, είτε άμεσα είτε έμμεσα συνδεδεμένοι, σιτίζονταν σε βάρος του κράτους και σήμερα, βλέποντας ότι χάνουν τα άδικα κερδισμένα, που τόσο καιρό απολάμβαναν, κάνουν μια ύστατη απέλπιδα προσπάθεια, μήπως και ξεγελάσουν την ζωή και τα κρατήσουν. Το αποτέλεσμα δεν είναι άλλο από την δημιουργία και συσσώρευση μιας εκρηκτικής ύλης, που θα καταστρέψει πρώτα τους ίδιους τους δημιουργούς της και στην συνέχεια θα οδηγήσει την χώρα στο χάος και την καταστροφή.

Από την άλλη μεριά, οι γνήσιοι φιλελεύθεροι "μεταρρυθμιστές", όπως αρέσκονται οι ίδιοι να αποκαλούν τον εαυτό τους. Ένα από την φύση του ασυντόνιστο σύνολο οπαδών της απλοϊκής κοινωνικής μηχανικής, που προσκυνά τις θεότητες των αγορών και θεωρεί τους ανθρώπους αναλώσιμα αντικείμενα, στην διαδικασία μια φυσικής και μη αντιστρέψιμης πορείας εξατομικευμένης "ανάπτυξης". Γι' αυτούς το κόστος κάθε πράξης αποτυπώνεται στους αριθμητικούς δείκτες, που προκύπτουν ως αποτέλεσμα επεξεργασίας αλγορίθμων. Και αν υπάρχει κάτι που μπορεί να περιγραφεί με όρους αισθήματος ελευθερίας ή ικανοποίησης, με όρους απροσδιοριστίας με άλλα λόγια, αυτό ανήκει μόνον σε αυτούς, προσωπικά. Ο κόσμος τους είναι ένας κόσμος άπειρων κλειστών συμπάντων, που, μεταξύ τους, μπορούν να ανταλλάσσουν μόνον ύλη, χωρίς ποσοτικές προϋποθέσεις. Ένα ανθρώπινο σφαγείο. Σφαγείο με κανόνες, όμως.

Και οι δύο όχθες φιλοξενούν συγκροτημένες αφηγήσεις που, ενώ φαινομενικά διαφέρουν, μοιράζονται ένα θεμελιώδες κοινό χαρακτηριστικό. Τον υψηλό βαθμό εντροπίας. Αφού μπορούν να επιβιώνουν και να αναπαράγονται μόνον σε περιβάλλον επάρκειας διαθέσιμων νέων πόρων που προέρχονται από εξωτερικές πηγές. Αυτές είναι οι σχηματοποιημένες και ευδιάκριτες, συστημικές εναλλακτικές προτάσεις. Κάθε τι άλλο, διαφορετικό, υπνώττει, αδύναμο να ανακαλύψει τον εαυτό του, να τον περιγράψει και να εκφρασθεί.

Στην μέση ξεψυχάει το κυρίαρχο ακόμη πολιτικό σύστημα. Ένας θολός πολτός ανομίας, ανηθικότητας και παρασιτισμού, που συνεχίζει να επιβιώνει, επειδή, σε έναν λαό χωρίς φρόνημα και άμαθο σε ανατάσεις, που έχει μάθει να αρκείται στην επίφαση μιας επίπλαστης και ψεύτικης κανονικότητας, είναι αυτό που μπορεί να χειρίζεται κατά βούληση τους ανάπηρους θεσμούς και να δημιουργεί το άλλοθι της "νομιμότητας". Η ύπαρξη του κρέμεται από μια λεπτή κλωστή και το τελευταίο στήριγμά του πλέον είναι μια αόριστη απειλή θανάτου. Ως μήνυμα, δήθεν θετικό, μπορεί να εκπέμπει μόνον λευκό θόρυβο. Ένα συνονθύλευμα από ανόητους λεκτικούς εξωραϊσμούς, που κανείς πια δεν πιστεύει και, ακόμη περισσότερο, όσο περνάει ο καιρός, κανείς δεν ακούει ευχάριστα.

Η μόνη εφικτή λύση, η συγκρότηση της κοινωνίας σε ενιαίο σώμα, με οδηγό έναν κοινό ορισμό για την αξιοπρέπεια, με επιθυμία μετοχής, αυτοπεριορισμού και μοιράσματος, με κοινή συμφωνία για την έκτακτη ανταμοιβή εκείνων που θα δημιουργήσουν την περίσσεια του πλούτου, που θα σύρει μπροστά το σύνολο, μέσα σε ένα περιβάλλον υγιούς ανταγωνισμού και άμιλλας, με αποδεκτούς από όλους κανόνες, που θα θέτουν με σαφήνεια τα προς τα κάτω όρια, με τέτοιο τρόπο, ώστε να απελευθερώνονται από μεμψίμοιρους περιορισμούς οι υψηλοί ορίζοντες, δεν περιλαμβάνεται ακόμη σε καμία σοβαρή ατζέντα.

Ένα τέτοιο σύστημα έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να ισορροπήσει και να παραμείνει συμπαγές ανεξάρτητα από την αφθονία και την ικανοποιητική αναπλήρωση των πόρων του. Επειδή η φύση και η σταθερότητα των σχέσεων των μελών του δεν ρυθμίζεται από αυτούς, αλλά επιτυγχάνεται με την εφαρμογή υπερβατικών κανόνων. Σε ένα τέτοιο σύστημα οι εισροές δεν αλλάζουν τις σχέσεις αλλά, αντίθετα, οι σχέσεις είναι αυτές που καθορίζουν την αμοιβαία επωφελή διανομή των εισροών, όταν οι τελευταίες υπάρχουν.

Οι λέξεις εκδικούνται. Γι' αυτό και η για πολλές δεκαετίες βαριά κατάχρησή τους, από πολιτικούς σχηματισμούς φαύλους και από ανθρώπους δόλιους και ανυπόληπτους, τις έχει ακυρώσει και έχει κάνει την εύληπτη περιγραφή αυτού του μέσου δρόμου μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Η κατάργηση της εμπιστοσύνης δεν επιτρέπει την επικοινωνία, με την χρήση μιας γλώσσας, που, σε κάποιο βαθμό, δεν μπορεί παρά να έχει και ένα αόριστο περιεχόμενο. Και η εικόνα ενός κόσμου που δεν υπάρχει και που οραματιζόμαστε μόνο την δημιουργία του είναι αδύνατον να κοινωνηθεί χωρίς την χρήση μιας τέτοιας γλώσσας. Πρόκειται για μια εγγενή αδυναμία.

Δέσμιοι αυτού του ελλείμματος, κάποιοι, αναζητούν καταφυγή στην εύκολη δημαγωγία. Στην αναπαραγωγή των έτοιμων παραστάσεων, που διατηρούν μέσα τους από το πρόσφατο παρελθόν της δανεικής ευδαιμονίας. Άλλοι, εξίσου απλοϊκοί και ανυπόμονοι, αναζητούν το καινούργιο μέσα από μαθηματικές αποδείξεις και εγγυήσεις συναφούς μεθοδολογικής συνέπειας, επιχειρώντας να κωδικοποιήσουν τις σύνθετες και περίπλοκες έννοιες της σχέσης και της οφειλής προς την κοινότητα με πράξεις απλής αριθμητικής. Και οι υπόλοιποι παραδίδονται παράλυτοι και εθελόδουλοι μπροστά στην απειλή της καταστροφής, με την μοιραία ψευδαίσθηση ότι η τυραννία θα παραιτηθεί η ίδια από τα προνόμια της, υπακούοντας σε κάποιο ένστικτο αυτοσυντήρησης.

Δεν θα κάνουμε βήμα μπροστά αν δεν επανεφεύρουμε την γλώσσα μας και αν δεν επανακτήσουμε την χαμένη δυνατότητα επικοινωνίας. Μαθαίνοντας να χρησιμοποιούμε τις αόριστες έννοιες με τρόπο κοινά αποδεκτό. Αν δεν ξαναχτίσουμε και επανεποικήσουμε τον ερειπωμένο δημόσιο χώρο. Αν δεν επενδύσουμε στην εμπιστοσύνη. Τα υποδείγματα υπάρχουν, σε χώρες κοντινές μας και, ευτυχώς, φιλικές ακόμη. Έχουν πολλά ονόματα, αλλά, χάριν ευκολίας, μπορούμε να υιοθετήσουμε για ευκολία ένα από αυτά. Ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία.

buzz it!

Τρίτη, Νοεμβρίου 13, 2012

-Μήπως, επιτέλους, η Ευρώπη παρεμβαίνει πολιτικά;

Η ανυποχωρητη απαιτηση για απολυση δημοσιων υπαλληλων ειναι η πρωτη και μεχρι στιγμης η μονη πραγματικα σοβαρη παρεμβαση της Ευρωπης στο εσωτερικο της Ελλαδας, σε αμιγως πολιτικο επιπεδο. Σε αντιθεση με ολα τα υπολοιπα, που εχουν επιβληθει και που, απο την φυση τους, μπορουν λιγο πολυ να χαρακτηρισθουν ως συνθετη τεχνικη βοηθεια προς μια υπαναπτυκτη χωρα. 


Οι Ευρωπαιοι συμμαχοι μας, εχουν κατανοησει πλεον οτι το προβλημα της χωρας και αρα και το δικο τους δεν θα λυθει αν δεν ξεδοντιαστει το πολιτικο συστημα και αν δεν εξαφανιστουν σταδιακα απο προσωπου γης οι ανυποληπτοι μαφιοζοι που το επανδρωνουν. Γι' αυτο και θα επιμεινουν στις απολυσεις, επιδιωκοντας την υπονομευση της κομματοκρατιας και την πρωτη πραγματικα βαθια και ουσιαστικη μεταρρυθμιση, που δεν ειναι αλλη απο την καταργηση της σιωπηρης συμφωνιας τιμης μεταξυ των κομματων και της υπαλληλιας και το συνεπαγομενο ανοιγμα της πολιτικης στην κοινωνια, χωρις ορους συναλλαγης και εξαρτησης.

Την ημερα που θα απολυθει ο πρωτος υπαλληλος και θα καταρρευσει, εστω σε αρχικο συμβολικο επιπεδο, η μειζων εγγυηση της ανευ ορων μονιμοτητας, θα μπορεσουμε να μιλησουμε για το ξεκινημα της πορειας της ελληνικης κοινωνιας προς την χειραφετηση της. Ακομη και αν η πολιτικη ταξη διατηρησει το, ηδη, εξαιρετικα περιορισμενο αριθμητικα, προνομιο του ελεγχου των διορισμων, η υποσχεση που θα θεμελιωνει την αθλια δοσοληψια θα παψει να εχει τον χαρακτηρα του ισοβιου δεσμου και, υποκειμενη σε ενδεχομενη ανακληση, θα καταστει ανισχυρη. Η πολιτικη ταξη θα εχει χασει τοτε το πυρηνικο οπλο, με το οποιο εξασφαλιζει, μεσω του ασφυκτικου ελεγχου της διοικησης, την επιβολη και την μακροημερευση της. 

Σε πολιτικο επιπεδο, ομοιως, θα μπορει να προσμετρηθει και η μεσοπροθεσμη προοπτικη για την βελτιωση της λειτουργιας της κρατικης γραφειοκρατιας, μια και η δουλεια του υπαλληλου θα εξομειωθει σταδιακα με μια κανονικη απασχοληση, οπως αυτες του ιδιωτικου τομεα, και θα αρχισει να υποβαλλεται στην βασανο του ελεγχου κοστους αποδοσης. Τελος, το κερδος απο την μειωση της αισθησης της αδικιας, που κυριαρχει στον υπολοιπο πληθυσμο, ο οποιος, σε καιρο κρισης, κληθηκε να επωμισθει το δυσβαστακτο βαρος της συντηρησης του στρατου που διασφαλιζει την ισχυ του πολιτικου συστηματος, δεν θα ειναι αμελητεο. 

Ολα αυτα εν οψει του γεγονοτος οτι το βραχυπροθεσμο δημοσιονομικο οφελος απο τις απολυσεις δεν φαινεται να ειναι τοσο σημαντικο, ωστε να δικαιολογει την ανυποχωρητη επιμονη. Ενα τετοιο οφελος, αλλωστε, θα μπορουσε να ειχε εξασφαλισθει σχετικα ευκολα, μεσω μιας ασημαντης μονο αυξησης των περικοπων. Θα δουμε.

buzz it!

Τετάρτη, Νοεμβρίου 07, 2012

-Η δεξιά, η αριστερά και ο πραγματικός κόσμος



Μιλούσα με έναν φίλο χθες, για τα πολιτικά, και μεταξύ άλλων αναφερθήκαμε και στην παιδεία. Πολιτικά πάντα. Δεν είμαστε ειδικοί.

Είπα λοιπόν, ως υπόθεση εργασίας: Ότι, μέσα σε ένα τερατώδες σχολικό συγκρότημα, σαν αυτό της Γκράβας, για παράδειγμα, -που όλοι θεωρούν μια τελειωμένη υπόθεση παραγωγής μετριότητας και περιθωρίου και το εγκαταλείπουν στην τύχη του-, υπάρχουν στατιστικά, κάθε δεδομένη στιγμή, ένα, δύο, τρία παιδιά με ξεχωριστή ευφυΐα, που συνήθως καταστρέφονται από το περιβάλλον, χαραμίζονται και όταν έρθει η ώρα προστίθενται και αυτά στον αδιάφορο σωρό των ασκόπως φωνασκούντων ενηλίκων. Πλούτος ασύλληπτος, που εγκαταλείπεται στην απαξίωση.

Καθήκον, λοιπόν, επιτακτικό της κοινότητας είναι να εντοπίζει αυτά τα παιδιά και να τους δίνει όλα τα απαραίτητα μέσα που θα τα οδηγήσουν στον δρόμο για τον οποίο τα προίκισε η φύση. Με τον τρόπο αυτό η συλλογικότητα δεν αποδίδει μόνον δικαιοσύνη αλλά, ταυτόχρονα, δρα ωφελιμιστικά και για την ίδια. Προάγει τον εαυτό της. Η δικαιοσύνη είναι συμφέρον, όσο και αν δεν φαίνεται έτσι με την πρώτη ματιά.

Μου απάντησε ότι αυτό είναι αριστερός λόγος. Του είπα ότι το κάνει δύο αιώνες τώρα με ιδιαίτερη επιμέλεια και επιτυχία και η αμερικάνικη κοινωνία, που δεν φημίζεται δα και για την αριστεροσύνη της.Ακολούθησε σιωπή μερικών δευτερολέπτων.

Τι είναι τελικά δεξιό και τι αριστερό; Πνιγόμαστε μέσα σε μια θάλασσα από ιδεοληψίες, που μας απομακρύνουν από την πραγματικότητα και επιμένουμε προσκολλημένοι σε μια δήθεν ιδεολογική καθαρότητα, που δεν υπάρχει παρά μόνον στην γόνιμη φαντασία μας.

Και στο τέλος, τι κάνουμε; Αναζητούμε τα "καλά μυαλά" που θα μας "υπηρετήσουν" στα σχολεία των βορείων προαστίων, -εκεί που μέχρι και οι "αριστεροί" ηγέτες συνηθίζουν να στέλνουν για σιγουριά τους βλαστούς τους-, και κατορθώνουμε έτσι να συντηρούμε μαζί με την μετριότητα και την διαιώνιση της αδικίας και των ταξικών διαφορών. Για τους συνηθισμένους νέους της σειράς, αυτούς που λέμε της "ευρείας μεσαίας τάξης", διατηρούμε την αποδοτική βιομηχανία παραγωγής άχρηστων πτυχίων και άνευ λόγου αποδιδόμενων διδακτορικών, από τα κατ' ευφημισμό πανεπιστήμια. Μένουμε έτσι καθηλωμένοι στον βυθό, αλλά αυτό μας επιτρέπει να διατηρούμε τα ανόητα στερεότυπά μας και να δίνουμε τροφή στις ψευτοϊδεολογικές μας διαμάχες, που μας κρατάν σε εγρήγορση και μας δίνουν υπόσταση.

Στις Γκράβες πηγαίνουν πότε πότε και "ψαρεύουν" κάτι τύποι από το ΜΙΤ, το Stanford και το Harvard. Ύστερα, και αφού τα προικισμένα παιδιά μας έχουν ήδη μπει στο αεροπλάνο, που θα τα οδηγήσει στις άλλες χώρες, εκεί όπου οι κοινωνίες συνηθίζουν να αποδίδουν το ίσο, οι εγχώριες εφημερίδες δημοσιεύουν τις εφηβικές τους φωτογραφίες και οι σοφοί μας δημοσιογράφοι γράφουν περισπούδαστα άρθρα, για το τι μπορεί να κατορθώσει αυτός ο λαός και για το πόσο μπορούν να ξεχωρίζουν, αν το θελήσουν, οι Έλληνες στο διεθνές πνευματικό στερέωμα.

Μετά, όλοι μαζί περήφανοι και ψυχικά πολύ ανανεωμένοι συνεχίζουμε τις ωραίες διαμάχες μας για την υπεροχή του φιλελευθερισμού και για την προοπτική του αριστερού κινήματος, στις δύσκολες εποχές που ζούμε. Για την εγγύηση που προσφέρει ο Σαμαράς απέναντι στον ανεύθυνο Τσίπρα, για το τρίτο μνημόνιο και τα εισοδήματα του λαού και άλλα τέτοια σπουδαία και εκτάκτως επείγοντα.

Προσωπικά δεν μπορώ να πάρω θέση, επειδή δεν ξέρω ακόμη αν είμαι δεξιός ή αριστερός.Γεγονός που περιορίζει όχι μόνον την σκοπιμότητα αλλά ακόμη και την δυνατότητα συμμετοχής μου στον δημόσιο διάλογο.

buzz it!

Κυριακή, Νοεμβρίου 04, 2012

-Τα πράγματα και το όνομα τους



"Στην συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Νέας Δημοκρατίας, αν επιτραπεί να λάβουν τον λόγο και βουλευτές, κάτι που δεν έχει ακόμη αποφασισθεί, … …".

Η συνέχεια του κειμένου είναι αδιάφορη. Μας φτάνει μόνο που σε μια φράση, -διατυπωμένη από "έγκυρο" έντυπο ενημέρωσης-, διακρίνεται αποτυπωμένο με οδυνηρή διαύγεια το θεμελιώδες πρόβλημα της χώρας. Το έλλειμμα κατανόησης των πραγμάτων, η πλήρης σύγχυση, η ατελής επικοινωνία. Αυτά που οδηγούν στην αδυναμία συμφωνίας, συνεργασίας, ομαλής συμβίωσης και, τελικά, στην διασφάλιση συλλογικής προοπτικής.

Ανυποψίαστος ο συντάκτης για το νόημα της λέξης "συνεδρίαση", την χρησιμοποιεί βιαστικά και επιπόλαια, όπως σχεδόν όλοι, ανάλογα με τις εικόνες με τις οποίες τον έχει εφοδιάσει, δεκαετίες τώρα, η φτωχή μας καθημερινότητα. Εν προκειμένω, εικόνες από την μάζωξη μερικών δεκάδων επαρχιωτών αξιωματούχων, που, αφού ακούσουν και χειροκροτήσουν όρθιοι την ομιλία του αρχηγού αγά, θα αποχωρήσουν ο καθένας για τις δικές του ασχολίες και δουλειές.

Συνεδρίαση, όμως, σημαίνει κάτι άλλο. Την συνάθροιση γύρω από ένα κοινό τραπέζι. Κάτι που σχετίζεται με την επιδίωξη του διαλόγου, την ανταλλαγή απόψεων, την συντεταγμένη προσπάθεια σύγκλισης. Και η ακύρωση του νοήματος της λέξης ακυρώνει εν τοις πράγμασι και τις παραστάσεις που την νοηματοδοτούν. Τις αφαιρεί ανεπαισθήτως από τον ορίζοντα μας. Η διαρκής έκθεση σε μια γλώσσα φτωχή μας απομακρύνει από τον κόσμο, όπως αυτός πραγματικά είναι. Η γλώσσα μπορεί να λειτουργεί και αντίστροφα, ειδικά όταν η χρήση της γίνεται για τον χειρισμό εννοιών αφηρημένων. Μπορεί να συρρικνώνει αντί να διευρύνει.

Το παράδειγμα είναι απλό, αλλά θα αντιληφθούμε την κρισιμότητα του ελλείμματος μας αν αναλογιστούμε άλλες λέξεις, που κατακλύζουν την καθημερινότητα μας. Λέξεις όπως δημοκρατία, ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, διαφάνεια, μεταρρυθμίσεις ή ακόμη πιο σύνθετα σχήματα λόγου, όπως οι, τόσο συνηθισμένοι στις μέρες μας, συνδυασμοί, "δεν θα υπάρξει άλλη περικοπή σε μισθούς και συντάξεις" και "η χώρα χρειάζεται ανάπτυξη". Αν αναλογιστούμε και αν κάνουμε την απαραίτητη αναγωγή.

Για να εκπληρώσει τον προορισμό του το σύμβολο θα πρέπει απαραίτητα να παραπέμπει τους παραλήπτες του στην ίδια ή περίπου στην ίδια παράσταση του κόσμου. Μόνο έτσι μπορεί να ξεκινήσει με αξιώσεις επιτυχίας μια απόπειρα επικοινωνίας. Ο τελικός προορισμός δεν μπορεί παρά να είναι η ταύτιση αυτών των παραστάσεων και άρα και του νοήματος. Όταν επιτευχθεί το παραπάνω διαπιστώνουμε συνήθως με έκπληξη ότι δεν απομένει άλλο πρόβλημα προς επίλυση.

Τελικά, ο κόσμος μας αποκαλύπτεται τόσο περίπλοκος όσο περίπλοκη είναι και η γλώσσα με την οποία είμαστε εφοδιασμένοι. Μπορούμε να διακρίνουμε και να περιγράψουμε τις λεπτές διαφορές μεταξύ δύο φαινομενικά ίδιων πραγμάτων μόνον εάν διαθέτουμε τα κατάλληλα, αφηρημένα γλωσσικά εργαλεία.

Αντίθετα, ο κόσμος μας φαίνεται απλός, όταν η γλώσσα μας είναι απλή. Τον "κατανοούμε" ασφαλώς, πλην όμως το κατορθώνουμε μόνοι, με όλους τους υπόλοιπους απέναντι μας.

Ας γίνει κοινή αγωνία το γεγονός ότι πριν από την συζήτηση για τα πράγματα τα ίδια πρέπει να προηγείται η συμφωνία για τα μέσα περιγραφής τους. Αλλιώς, είμαστε καταδικασμένοι να μείνουμε ξυλάρμενοι και προσευχόμενοι στην τρικυμία.

buzz it!

Πέμπτη, Νοεμβρίου 01, 2012

-Αν δίναμε στην δημοκρατία μια ευκαιρία



Όταν γίνεται λόγος σχετικά, ο νόμος περί ευθύνης υπουργών και οι τόσες άλλες εκτρωματικές προβλέψεις του Συντάγματος, που εξουδετερώνουν περίτεχνα τους θεσμούς και ακυρώνουν κάθε δυνατότητα αυτοδιόρθωσης του συστήματος, αποδίδονται στην νομική ιδιοφυία ή στην βαθιά ανήθικη φύση του Βενιζέλου. Όπως το δει ο καθένας. Σωστότατο, αλλά μόνον εν μέρει. Διότι ο Βενιζέλος ήταν αυτός που τις εμπνεύσθηκε και τις πρότεινε.

Την εξουσία, όμως, να τις ψηφίσουν και να τις κάνουν θεμελιώδη νόμο του κράτους την είχαν κάποιοι άλλοι, που λέγονται βουλευτές. Αλλά, αυτοί, θεωρούνται συνήθως ανεύθυνοι, επειδή είθισται να λειτουργούν σαν κοπάδι, στα πλαίσια της κομματικής πειθαρχίας;

Το Σύνταγμα ορίζει ότι οι βουλευτές είναι εκπρόσωποι του έθνους και διαθέτουν απεριόριστο δικαίωμα γνώμης και ψήφου. Δεν αναφέρει πουθενά κάτι για την υποχρέωση τους να ευθυγραμμίζονται με τα κελεύσματα του αρχηγού και της κομματικής του παράγκας. Αυτό μάλιστα θα έπρεπε με βεβαιότητα να θεωρείται παράβαση καθήκοντος.

Το φαύλο πολιτικό σύστημα, όμως, είναι σοφά δομημένο, κάτω από τα ανυποψίαστα μάτια των αφελών ψηφοφόρων. Και δημιουργεί εκείνες τις συνθήκες που του επιτρέπουν, όταν η αρένα χρειαστεί αίμα, να είναι έτοιμο να δώσει στο πλήθος ένα, δύο, τρία εξιλαστήρια θύματα, που θα ξεπλύνουν τις αμαρτίες των υπολοίπων, για να επιτραπεί η συνέχειά του.

Ας παρακολουθήσουμε λοιπόν το σημερινό δράμα έχοντας υπ'  όψη μας αυτό. Διότι αν έρθει μια ακόμη συμφορά θα τρέχουμε αλαφιασμένοι στους δρόμους, απαιτώντας τον αποκεφαλισμό των κεφαλών. Έχοντας αφήσει τους άλλους, τους πραγματικά υπεύθυνους, ανενόχλητους στις υψηλές τους έδρες. Και μαζί με αυτούς ανέγγιχτο και το βαθύ μας πρόβλημα.

Η κομματική πειθαρχία δεν είναι εθνική στάση αλλά τεκμήριο απεμπόλησης ευθυνών και παράβασης όρκου. Και αυτό ανεξάρτητα από την σοβαρότητα των συνθηκών. Αντίθετα, μάλιστα, η έκτακτη κρισιμότητα της σημερινής κατάστασης κάνει την ανάγκη για την κατά συνείδηση κρίση και απόφαση ακόμη πιο επιτακτική.

Αναδείξαμε κάποιους με ελεύθερες και αβίαστες διαδικασίες και, τώρα, στην βαρύτερη ώρα, προσπαθούμε απεγνωσμένα να τους φιμώσουμε, επειδή θεωρούμε την ελεύθερη εκδήλωση του φρονήματος τους επικίνδυνη και ενδεχομένως μοιραία για την χώρα. Εάν πετύχουμε να τους κρατήσουμε σαν κοπάδι, όπως θέλουμε, και αν όλα πάνε κατ΄ευχήν θα τους δοξάσουμε και θα τους επανεκλέξουμε. Θα είναι επειδή στάθηκαν αρκετά άβουλοι. Αν, παρ' όλα αυτά, η συμφορά έρθει δεν θα μπορέσουμε να τους ζητήσουμε την ευθύνη. Επειδή, αυτοί, θα έχουν κάνει υπάκουα ότι τους είχαμε προστάξει. Και τότε θα τους εκλέξουμε για μια ακόμη φορά, για να ξαναρχίσουμε έναν νέο κύκλο. Κάνουμε δεκαετίες το ίδιο πράγμα.

Η δημοκρατία είναι άθλημα σκληρό και προϋποθέτει, πάνω από όλα, την ανάληψη ευθύνης, από τον κάθε έναν ξεχωριστά. Όταν αυτό δεν γίνεται το κόστος των αστοχιών επιμερίζεται άνισα και άδικα και, συνήθως, βαρύνει τους πιο αδύναμους και τους περισσότερο ανυποψίαστους. Και τότε η ποιότητα του πολιτεύματος χειροτερεύει ολοένα, κάνοντας την βία να φαίνεται πιο αποτελεσματική και προτιμότερη από τους άδειους και προσχηματικούς θεσμούς.

Τίποτε δεν γεννάται από το μηδέν και δεν υπάρχουν αυτόματες επαναφορές από την κόλαση στον παράδεισο. Υπάρχει ένα συσσωρευμένο κόστος που πρέπει πάντα να πληρώνεται. Και η δημοκρατία, όταν είναι γνήσια, διαθέτει τους κατάλληλους, σοφούς μηχανισμούς καταλογισμού και αυτοδιόρθωσης. Στοιχίζουν, βέβαια, αλλά το αποτέλεσμα τους είναι σταθερό και διαθέτει ηθικό έρεισμα και διάρκεια. Δεν επαναλαμβάνει κανείς τα λάθη του, όταν καταβάλλει αγόγγυστα το κόστος που τους αναλογεί και διδάσκεται από αυτά.

Η μόνη μας ευκαιρία, σήμερα, είναι να αφήσουμε την δημοκρατία να λειτουργήσει. Αν το κάνουμε αυτή θα μας δείξει τους πραγματικούς ενόχους και θα μας επιτρέψει να συνεχίσουμε ομαλά. Αν όχι θα δοκιμάσουμε τον εμφύλιο.

Όποιοι και αν είναι αυτοί, όσο μικροί κι αν είναι ας αφεθούν να ψηφίσουν κατά συνείδηση. Και μετά ας έρθουν να μας κοιτάξουν. Το Σύνταγμα είναι σοφό. Όταν εφαρμόζεται.

buzz it!