Κοιτάξτε προσεκτικά αυτές τις εικόνες. Είναι τραβηγμένες στο κέντρο, στην βιτρίνα δηλαδή, μιας τυπικής μικρής ελληνικής επαρχιακής πόλης. Είναι εικόνες οικείες και καθημερινές σε όλους μας.
Προσπαθήστε όμως να τις κοιτάξετε σαν να έρχεστε σε αυτή τη χώρα για πρώτη φορά. Ρίξτε μια φρέσκια, καινούργια ματιά, όσο αυτό είναι εφικτό.
Και μετά αναρωτηθείτε αν οι άνθρωποι που κτίζουν και κατοικούν τέτοιες πόλεις είναι δυνατόν να είναι σε θέση να διεκδικούν την ιδιότητα του πολίτη. Εάν είναι δυνατόν να μπορούν να υπάρχουν ως πολίτες. Εάν είναι δυνατόν να μπορούν να αντιλαμβάνονται, σε οποιαδήποτε μορφή, την έννοια της συλλογικότητας και του δημοσίου συμφέροντος.
Εάν τα παδιά που μεγαλώνουν σε αυτό το αποκρουστικό αστικό τοπίο πρόκειται ποτέ να αποκτήσουν έστω και στοιχειώδη αισθητική παιδεία και αντίληψη. Για να μπορέσουν όταν μεγαλώσουν να αγαπήσουν και να σεβαστούν, πραγματικά, και όχι με τον υποκριτικό τρόπο των ψεύτικων πολιτικών διακηρύξεων που κολακεύουν την φιλαρέσκεια μας, τον διπλανό, το περιβάλλον ή ακόμη και τον ίδιο τους τον εαυτό.
Ο στρατηγός Μακρυγιάννης είπε, "γιαυτά τα μάρμαρα πολεμήσαμε". Οι σύγχρονοι έλληνες τόλμησαν ήδη, έστω και περιθωριακά, αλλά το τόλμησαν, το ερώτημα: εδώ κινδυνεύουν άνθρωποι και μεις προτιμάμε να σώζουμε τις πέτρες;
Υπό τις συνθήκες αυτές, είναι βέβαιο ότι στην επόμενη φωτιά, η διάταξη των πυροσβεστικών δυνάμεων θα σχεδιαστεί με σκοπό την προστασία των μνημείων καλαισθησίας που φαίνονται στις φωτογραφίες. Των μνημείων της νέας Ελλάδας που έχτισαν με μεράκι οι ψηφοφόροι των αυριανών εκλογών. Και θα αφήνει τις άχρηστες πέτρες στην τύχη τους.
σημ: Παρακαλώ προσέξτε το μακρόστενο κτίριο κουτί, με την σκεπή από λαμαρίνες, που έχει κτισθεί σε απόλυτη επαφή με την μητρόπολη. Και δεξιά την Νομαρχία. Οι θεσμικοί εκπρόσωποι είναι αυτοί που πρώτοι δίνουν τον ρυθμό. Ο κόσμος ακολουθεί. Αλλά μήπως οι θεσμοί είναι ο ίδιος ο κόσμος; Η Ελλάδα είναι άλλωστε δημοκρατία.
Αναρτήσεις
8 σχόλια:
(Μάλιστα, αυτός είναι ο Έρμιππος που όλοι αγαπήσαμε!)
Παλιότερα πίστευα ότι το ζήτημα είναι οικονομικό. Ότι ο Έλληνας δεν έχει χρήματα για να κατασκευάσει σπίτια με καλά υλικά, να φτιάξει κήπους κ.λπ. Οπότε η αιτιακή αλυσίδα ήταν: οικονομική στενότητα -> ακαλαίσθητο αστικό περιβάλλον -> μιζέρια και μικρόνοια.
Τώρα τείνω να πιστέψω ότι η πηγή του κακού έγκειται στην ψυχή των Ελλήνων. Ίσως έχουμε κληρονομήσει κάποιο γονίδιο αθλιότητας, όμως τελικά χτίζουμε άσχημες πόλεις επειδή είμαστε άσχημοι εμείς οι ίδιοι. Η ψυχική ασχήμια είναι η βάση και η εργολαβική ασχήμια είναι το εποικοδόμημα. "Η πόλις θα σε ακολουθεί". Το Πνεύμα προ-υπάρχει της Ύλης, όχι αντιστρόφως.
Εν ολίγοις, ο Έλληνας είναι γεννημένος μικροαστός, με ψυχή περιορισμένων δυνατοτήτων και με το μυαλό επικεντρωμένο πάντα στα μικρά. Διαμορφώνει επομένως τις πόλεις του σαν τα μούτρα του, με σκουπίδια και με μπετόν.
Πρέπει νὰ βροῦμε τὶς αἰτίες, ὅμως, διότι τὰ γονίδια τοῦ Ἕλληνα δὲν ἄλλαξαν, ἐπομένως κάτι ἄλλο φταίει γιὰ τὴν παρακμή. Ἐρώτησις (ὄχι δική μου):
Γιατί αὐτὸ τὸ χάλι δὲν ὑπῆρχε πρὶν τὸ 1830;
Η παλαιότερη 'μαρξιστική' θεωρία μου, ότι το θέμα της ακαλαισθησίας είναι οικονομικό, κατέρρευσε μπροστά σε κάποιες χαρακτηριστικές παρατηρήσεις.
Όλοι ξέρουμε τι συμβαίνει στην Ελλάδα π.χ. με το θέμα των σκουπιδιών. Δε χρειάζεται όμως να είσαι πλούσιος για να κρατάς τις πόλεις, τα δάση και τις παραλίες σου καθαρές.
Ή με τις δημόσιες τουαλέτες. Μου έχουν πει διάφοροι, ότι στην Ουγγαρία οι δημόσιες τουαλέτες είναι καθαρές σαν ιατρεία. Οι (όποιες) αντίστοιχες στην Ελλάδα, θέλουν εκτροπή του Αχελώου για να καθαρίσουν.
Συνεχίζω να πιστεύω ότι είναι η εσωτερική ασχήμια που γεννάει την αστική ακαλαισθησία.
Κουνουπι said..
Συνεχίζω να πιστεύω ότι είναι η εσωτερική ασχήμια που γεννάει την αστική ακαλαισθησία.
Τι είναι όμως αυτό που προκαλεί και διατηρεί την εσωτερική ασχήμια;
ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΣ said..
Γιατί αὐτὸ τὸ χάλι δὲν ὑπῆρχε πρὶν τὸ 1830;
Νομίζω πως έχω απαντήσει στο προηγούμενο ποστ της 2/9. Είναι η απουσία συλλογικού βίου. Η κραυγαλέα έλλειψη κοινωνίας. Και η επικράτηση του πιο αρρωστημένου ατομισμού.
Τα πολιτισμικά γονίδιο (τα γονίδια της συμπεριφοράς - ελαφρώς αδόκιμοι οι όροι αλλά πιστεύω ότι καταλαβαινόμαστε) είναι εξόχως ασταθείς οντότητες που μπορούν να επιβιώσουν, να εκδηλωθούν και να μεταλλαγούν ομαλά μόνο σε περιβάλλον συνύπαρξης με άλλα όμοια του. Οι πολιτισμοί είναι επιτεύγματα κοινωνιών και όχι ατόμων. Κάτω από τα άτομα που ξεχωρίζουν και μεγαλουργούν υπάρχουν πάντοτε ώριμες κοινωνίες. Είναι αυτές που με την συλλογική τους δράση δημιουργούν τις απαραίτητες συνθήκες που τελικά επιτρέπουν στους λίγους χαρισματικούς να πατήσουν στις πρόθυμες πλάτες των υπολοίπων και να αγγίξουν τις κορυφές τους. Σε ένα παλιότερο ποστ μου για το Άγιο Όρος έγραψα ότι,
"η ελληνική διοίκηση (με άλλα λόγια ο μέσος έλληνας που την συντηρεί και την στηρίζει) αδυνατεί να κατανοήσει την βαθύτερη ουσία του πολιτισμού. Αδυνατεί να αντιληφθεί τον πολιτισμό ως καθολικό βίωμα και συνολικό τρόπο ύπαρξης. Ως πολύπλοκo ιστό πολλών μικρών, απλών και καθημερινών πραγμάτων που κάθε τόσο, στις μεγάλες στιγμές των λαών, συμπυκνώνονται, από τους καλύτερους εκπροσώπους του, για να μετουσιωθούν σε έργα μνημειακού χαρακτήρα. Σε κατασκευάσματα υψηλής συμβολικής αξίας, που στην μορφή και τις γραμμές τους, με εργαλείο και μέσο την ιδιοφυία των άμεσων δημιουργών τους, αποτυπώνονται η φυσιογνωμία, τα χαρίσματα και η πνευματική αλκή των γενεών που τους ανέδειξαν. Ο Παρθενώνας δεν φτιάχτηκε από δύο αρχιτέκτονες. Παραγγέλθηκε σε αυτούς από τους πολίτες μιας ελεύθερης πόλης, που έτσι ακριβώς τον ήθελαν και έτσι τον ζήτησαν"
Τα άτομα είναι ανεπαρκείς μηχανές επιβίωσης. Οι κοινωνίες είναι έξυπνα συστήματα. Ο λόγος συνδέει τα μέλη των ανθρώπινων κοινωνιών με τον ίδιο τρόπο που οι οσμές των εκκρίσεων και η δράση των ορμονών συνδέουν τα μέλη μιας αγέλης αγρίων ζώων ή μιας κυψέλης μελισσών. Έτσι παράγεται ένα σύνολο το οποίο όμως ποτέ δεν ισούται με το άθροισμα των μερών του. Είναι απλά κάτι διαφορετικό.
Μια μόνη μέλισσα είναι ένα ατελές και αδύναμο πλάσμα καταδικασμένο σε γρήγορο θάνατο κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Μια κυψέλη, που φαινομενικά δεν είναι τίποτε άλλο από ένα σύνολο τέτοιων χιλιάδων κουτών μερών, είναι ένα ευφυές σύστημα που παράγει τέλεια εξάγωνα και συντηρεί αδιάσπαστες ιεραρχικές δομές. Ένα σύστημα από το οποίο αναδύεται σαφές νόημα.
Η ελληνική κοινωνία έπαψε να αποτελεί φορέα λόγου, άρα και ενιαίο σύνολο από την στιγμή που η οθωνική αντιβασιλεία παρήγγειλε το γκρέμισμα των βυζαντινών εκκλησιών της Αθήνας, για να συγκεντρώσει τα υλικά που ήταν απαραίτητα για την ανέγερση ενός καθεδρικού που είχε σχεδιαστεί από γάλλους αρχιτέκτονες. Από την στιγμή που η ιεραρχική δομή των ελληνικών κοινοτήτων κατέρρευσε βίαια για να υποταγεί σε ένα τέλειο μεν αλλά ξένο προς αυτές δίκαιο σχέσεων, συμβάσεων και κληρονομιών. Ή από την στιγμή που ένα κύμα διαφωτισμού, που είχε γεννηθεί μέσα από πολέμους και αίμα σε άλλους τόπους, τότε μακρυνούς, εισήχθη στην χώρα μας με την μορφή του light κοραϊκού εκσυγχρονισμού.
Ας μην πηγαίνουμε όμως τόσο μακρυά και ας γίνουμε λίγο πιο πρακτικοί. Λένε ότι η αίσθηση δικαιοσύνης, όχι ισότητας, δικαιοσύνης, είναι ο σημαντικότερος παράγων συνοχής μιας ομάδας. Δίχως αυτήν οι σχέσεις των μελών της καταρρέουν. Ο "κ." Γετίμης κυκλοφορεί ήδη ανάμεσα μας και διεκδικεί το δικαίωμα να ασκεί τα ανεμπόδιστα τα ακαδημαϊκά του καθήκοντα. Και μόνον αυτό είναι επαρκής απάντηση σε όλα τα σχετικά με το θέμα μας ερωτήματα.
'Ερμιππε, αυτή είναι με διαφορά η καλύτερη ανάρτηση σου.
Που το ξετρύπωσες πέντε ετών στοκ Jim Slip;
Πάντως και σήμερα θα ήταν επίκαιρο. Έχει να κάνει με την κρίση όσο και αυτά που γράφουμε και διαβαζουμε τα τελευταία δυο χρόνια.
'Εβλεπα τις αναρτήσεις με ταμπέλα "αισθητική".
Και πραγματικά ότι και να πει κανείς για την αισθητική των ελληνικών πόλεων είναι λίγο.
Πρέπει να πάει κανείς στις πολύ ακριβές συνοικίες για να δει κάτι που να πλησιάζει ελάχιστα σε ευρωπαϊκή αισθητική.
Η συγκεκριμένη ανάρτηση ανήκει στην κατηγορία "μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις".
Και εγώ άλλος ένας που βλέπω τις αναρτήσεις με ταμπέλα "αισθητική" μετά από 7 χρόνια.
Ισοπεδώθηκε πριν εκατό χρόνια η κακομοίρη η πόλη για να απελευθερωθεί και η ανοικοδόμηση ήταν άξια των ελευθερωτών. Στάζουμε κάλλος πανάθεμα μας.
Δημοσίευση σχολίου