-Η Μητσοτάκαινα περιφέρεται (και αυτή) εις το ποιητικόν στερέωμα

Η κ. Υρκανός σε τετ α τετ με τον προηγούμενο Γρυπό
(με τον νέο Γρυπό δεν τα πάει και πολύ καλά, -ακόμη-)
(με τον Ζαβίνα τα ψιλοβρίσκουν)
(βεβαίως, ο εις μωρός, ο έτερος ηλίθιος, φευ το γνωρίζει)
(αλλά τι φταίει αυτή, ζητεί η ταλαίπωρη να μπαλωθεί)

Δεν είναι μυστικό ότι οι πολιτικοί μας ταγοί μας είναι, στο σύνολο τους σχεδόν, άνθρωποι ημιμαθείς και ολιγογράμματοι. Διαθέτουν όμως την πολυτέλεια να απευθύνονται σε ένα κοινό που τους μοιάζει. Αν μάλιστα δεν είναι από αρκετά έως και πολύ χειρότερο απ' αυτούς.

Αυτήν την φορά, λοιπόν, στο πλαίσιο της αυτάρεσκης επίδειξης αυτής της μετριότητας, στην οποία συχνά πυκνά και μη αισχυνόμενοι επιδίδονται, η πολλαπλώς ατυχήσασα πρόεδρος της Δημοκρατικής Συμμαχίας, -η κατά κόσμον Ντόρα Μπακογιάννη-, έκρινε σκόπιμο να επιστρατεύσει και ολίγα από τον, -πασπαρτού για τέτοιου είδους απόπειρες τον τελευταίο καιρό-, σεβάσμιο Καβάφη. Για να εμπλουτίσει έτσι με βαθείς συμβολισμούς το βαρυσήμαντο άρθρο της. Άρθρο που φιλοξενήθηκε πριν δύο ημέρες στην πάντα πρόθυμη για τέτοια και πάντα φιλόξενη, -αποκλειστικά βεβαίως για αυτούς που διαθέτουν την δύναμη και την θέληση να σώσουν την πατρίδα από την καταστροφή-, Κυριακάτικη Παπαχελινή.

"Βλάπτουν και οι δύο την Συρία το ίδιο", μας λέει η εισέτι βαρυπενθούσα για την απωλεσθείσα αρχηγία οσιομάρτυς -και μεγάλως για την πατρίδα της λυπούμενη, ως άλλη Άννα Κομνηνή και αυτή-, σε μια κραυγαλέα επίδειξη αγραμματοσύνης (το υπόλοιπο κείμενο είναι μια εξίσου κραυγαλέα επίδειξη βαθύτατα αφελούς υποκρισίας - αλλά το ζήτημα αυτό είναι άλλης τάξεως και εκφεύγει των ορίων του παρόντος σημειώματος). Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά, ανατρέχοντας στην ασφάλεια των πηγών.

Στο ωραιότατο ποίημά του "Ας φρόντιζαν", ο Καβάφης μας καθιστά κοινωνούς των σκέψεων ενός αποτυχημένου και κατεστραμμένου νέου που, μετά από μια περίοδο ασώτου, ανεύθυνου και δαπανηρού βίου στην εκμαυλιστική, (για τα μέτρα της εποχής ασφαλώς), Αντιόχεια, αναζητεί μια διέξοδο από την παρακμή στην οποία έχει περιέλθει και σχεδιάζει ένα νέο ξεκίνημα. Την φορά αυτή όχι στην αφιλόξενη έρημο της απάνθρωπης αγοράς αλλά, αντίθετα, στην ζεστή αγκαλιά του φιλάνθρωπου τομέα της κρατικής εξουσίας.

Ο νέος της ιστορίας μας φέρεται αποφασισμένος να κτυπήσει διαδοχικά τις φιλόξενες πόρτες των τριών φαύλων αντιπάλων εξουσιαστών της εποχής, του Ζαβίνα, του Γρυπού και του Υρκανού και να διεκδικήσει θέση εντεταλμένου συμβούλου ενός εξ αυτών. Θέση διαχρονικά ασφαλή και καλοπληρωμένη στην καθ' ημάς ανατολή, όπως έχει αποδειχθεί περίτρανα στην διάρκεια της διαδρομής των ελληνικών αιώνων. Το κεντρικό μήνυμα του ποιήματος συμπυκνώνεται στο γεγονός ότι ο, προσγειωμένος και μετριοπαθής πλέον, μετά τα αλλεπάλληλα κτυπήματα της ζωής, νέος αδιαφορεί για τον ιδεολογικό προσανατολισμό της μελλοντικής του δραστηριότητας και δηλώνει πρόθυμος να υπηρετήσει με συνέπεια και άνευ ηθικών ή άλλων αναστολών οποιονδήποτε από τους τρεις φαυλεπίφαυλους υποψηφίους εργοδότες προκρίνει ως σκόπιμο τον παρ' αυτώ διορισμό του . Και σε μια επίδειξη κακώς εννοουμένου ψευτοκυνισμού (εκείνου του κυνισμού που φροντίζει για την επιβίωση των μικρών) ο ήρωας μας αναφωνεί με χαριτωμένη ασυνειδησία: "Αλλά κατεστραμένος άνθρωπος, τι φταίω εγώ, ζητώ ο ταλαίπωρος να μπαλωθώ".

Η ηθική νομιμοποίηση αυτού του, ούτως ειπείν όπως είπαμε, κυνισμού πηγάζει από την αναντίρρητη αλήθεια, σύμφωνα με την οποία η εξουσία δεν είναι παρά ένα ιδιοτελές προσωπικό παιχνίδι ατομικών συμφερόντων. Από το γεγονός ότι η Συρία η ίδια δεν είναι το αντικείμενο των οραμάτων, των σχεδιασμών και των πολιτικών των εκάστοτε διαχειριστών της τύχης της. Η κάθε Συρία είναι μόνον το όχημα για την πραγμάτωση των κρυφών ιδιωτικών επιδιώξεων των ισχυρών που την κατακτούν. Και πάντοτε, χωρίς καμία εξαίρεση βλάπτεται εξίσου από όλους. Προσφέρεται ως αθώο θύμα σε όλους.

Με αυτά τα λίγα στην σκέψη ας επιστρέψουμε στο πόνημα της βαρυπενθούσας για την πατρίδα της πολιτικού. Ποια θέση άραγε καταλαμβάνει αυτή η ίδια στο σενάριο που εκτυλίσσεται στο αριστουργηματικό ποίημα;

Εκ πρώτης όψεως, ο παρατηρητικός αναγνώστης θα διαπιστώσει την ανακρίβεια της παρατιθέμενης, στην σχολιαζόμενη βαρυσήμαντη πολιτική παρέμβαση, ποιητικής περικοπής. "Βλάπτουν και οι δύο την Συρία το ίδιο" μας λέει η κ. πρόεδρος, αυτή που εκλήθη προσφάτως να υπηρετήσει την όλως αυθορμήτως σχηματισθείσα Συμμαχία Πολιτών. Οι δυο τους μόνον! Ο μωρός Ζαβίνας και ο ηλίθιος Γρυπός. Που είναι, όμως, ο τρίτος; Που είναι ο Υρκανός;

Λογικά, και σύμφωνα με τα διδάγματα της πολύ πρόσφατης ιστορίας του τόπου, η απάντηση είναι προφανέστατη. Ο χαμένος, στην υπόθεση της αδέξιας μεταφοράς του έργου τέχνης στην σύγχρονη πραγματικότητα, Υρκανός δεν είναι άλλος από την ίδια την κυρία Μπακογιάννη. Που σκοπίμως και δολίως προσπαθεί να απομακρυνθεί από το κάδρο των κριτικής, -κριτικής βεβαίως που δεν αφορά παρά αυτά τα πολύ ολίγα που μπορεί να συγκεντρώσει και να επεξεργασθεί η ασθενής μνήμη των ατυχών Σύριων-, και να καταστήσει με τον τρόπο αυτό υπευθύνους των δεινών τους δύο άλλους. Για να μπορέσει να καταλάβει μελλοντικά την θέση τους, συντηρώντας το αέναο παιχνίδι της εναλλαγής των φαύλων στην εξουσία, μέχρι το επόμενο, προβλεπόμενο με ακρίβεια, επεισόδιο.

Αλλά ας μην βιαζόμαστε. Κανείς δεν είναι τόσο αφελής. Κανείς δεν αποκαλύπτει το πραγματικό του αντιπαθητικό πρόσωπο με τέτοια ελαφρότητα και ευκολία. Πολλώ δε μάλλον δεν θα το έκανε μια παλιά καραβάνα, όπως η κ. Μπακογιάννη. Άλλο πράγμα θα εννοεί.

Η κυρία πονά πραγματικά και δεν προσπαθεί να μας εξαπατήσει. Πονά και μιλά ασφαλώς από την δυσάρεστη και άβολη θέση του αναγκεμένου και κυνικού υποψηφίου πολιτικού συμβούλου των φαύλων Σύριων ηγεμόνων. Την θέση του κατεστραμμένου νέου, που ζητά ο ταλαίπωρος να μπαλωθεί, υπηρετώντας, αν χρειασθεί, ακόμη και τον διάβολο, με μόνη ανταμοιβή ένα αξιοπρεπές μεροκάματο. Στην περίπτωση μας μάλιστα δεν έχουμε να κάνουμε με μια εκ των υστέρων συνειδητοποίηση του πραγματικού προσώπου της εξουσίας από έναν ανίδεο τρίτο, όπως ο ελεεινός και τρισάθλιος ήρωας της ιστορίας μας. Η ατυχήσασα κ. Μπακογιάννη, ως διατελέσασα εξ απαλών ονύχων Υρκανός, γνωρίζει καλά και από μέσα τις συνθήκες του παιγνίου. Ξέρει ότι η Συρία είναι όπως και να' χει το πράγμα χαμένη. Και προσπαθεί να μπαλωθεί στην θαλπωρή της αγκαλιάς του Μωρού Ζαβίνα. Ή του ηλίθιου Γρυπού. Δεν έχει καμία απολύτως σημασία. Μια θέση υπουργού σε μια κυβέρνηση συνεργασίας αναζητά η δυστυχής. Μια μικρή παράταση. Μια νέα ευκαιρία. Μια μικρή ευεργεσία. Έτσι ανέστια και πένης που κατήντησε, σε αυτή τη μοιραία πόλη, που όλα τα χρήματα της τα έφαγε. Αυτή, με τον δαπανηρόν της βίο.

Τρίτη περίπτωση δυστυχώς δεν υπάρχει. Ο ποιητής είναι αμείλικτος. Η ιστορία, την οποία γνωρίζει, αναλύει και καταγράφει, δεν έχει άλλα δρώντα υποκείμενα, πέρα από τους φαύλους εξουσιαστές και τους μικροϊδιοτελείς υπηρέτες τους. Τρίτη καλή δύναμη δεν αναγνωρίζεται και δεν ανιχνεύεται. "Ενώ εις την οδόν έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί" λέει κάπου αλλού, σε μια άλλη πικρή διαπίστωσή του.

Προς τι λοιπόν αυτή η επιπόλαια περιδιάβαση στα περιβόλια της ποιήσεως; Εάν δεν είναι ομολογία κυνισμού και φαυλότητας δεν μένει παρά να είναι ναρκισσιστική επίδειξη ανυποψίαστης αμάθειας. Από αυτές που ο απλός λαός συνηθίζει να αντιμετωπίζει με ένα αυθόρμητο "Που πας ρε Ντόρα; Τι θες και μπλέκεις με τα ποιήματα, αφού δεν το κατέχεις το άθλημα;". Με τον μόνο δηλαδή τρόπο που οι καθημερινοί άνθρωποι μπορούν και ξέρουν να εκδικούνται. Με την απόλυτη περιφρόνηση. Αφού φυσικά έχουν πληρώσει πρώτα τον παραφουσκωμένο λογαριασμό.

Αλλά, μια και μπλέξαμε με τον Καβάφη. Γιατί δεν διάλεγε η κυρία, -ή αυτοί που της γράφουν τα περισπούδαστα κείμενα τέλος πάντων-, κάτι πιο ταιριαστό. Έχει πολλά η συλλογή. Ας πούμε να διάλεγε ένα σαν κι αυτό που παραθέτω παρακάτω, μετά από μια μικρή διασκευή που το κάνει πιο κατανοητό και επίκαιρο, (ας συγχωρήσει την απρέπεια μου ο ποιητής):

.... ....
κατόπιν σαν οι νεοδημοκράτες στο Μαξίμου
μπήκαν, και την εκάναν υπουργό
στην υπουργία χύθηκεν επάνω
για να χαρεί με νέον τρόπο κάθε μέρα
για να μαζεύει αρπαχτικά χρυσό και ασήμι,
και για να ευφραίνεται και να κομπάζει,
βλέποντας πλούτη στιβαγμένα γύρω της.
Όσο για μέριμνα του τόπου, για διοίκησι-
ουτ' ήξερε τι γένονταν τριγύρω της*

Οι Έλληνες γρήγορα τους βγάλαν
και στην Ρηγίλλης ξέπεσε, μες το παλάτι
των Καραμανλήδων, να διασκεδάζει και να οκνεύει.

Μια μέρα ωστόσο την πολλήν αργία της
συλλογισμοί ασυνήθιστοι διεκόψαν.
Για λίγο βγήκε απ' την λαγνεία και απ' την μέθη
και κάτι εζήτησε να ραδιουργήσει,
κάτι να κάμει, κάτι κατά του Αντωνίου να σχεδιάσει,
κι απέτυχεν οικτρά και εξουδενώθη.

Το τέλος της κάπου θα γράφηκε και εχάθη
ή ίσως η ιστορία να το πέρασε,
και, με το δίκιο της, τέτοιο ασήμαντο
πράγμα δεν καταδέχθηκε να το σημειώσει
... ...
... ...







*Αυτό το παραδέχεται ασμένως και η ιδία. Δεν ήξερε, λέει, τι γινόταν στο εσωτερικό. Όλο σε ταξίδια στο εξωτερικό ήταν η φουκαριάρα.

Tweet