-Αν είχαμε λίγο μυαλό θα αρχίζαμε να κοιτάμε τα μικρά. Αυτά που μας φαίνονται ασήμαντα.

Με όλα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες ήταν αποκαρδιωμένος και περίλυπος εχθές ο κ. Κ. Ζούλας της Καθημερινής. Μια μικρή είδηση, όμως, τον έκανε να ξαναβρεί το χαμένο ηθικό του. Μια είδηση που, μέσα από τις στήλες της εφημερίδας, είχε την καλοσύνη να μεταφέρει και σε μας, μήπως και αναθαρρήσουμε.

(Περιληπτικά μόνον, για όσους δεν έχουν την υπομονή να διαβάσουν το σχετικό άρθρο, η υπόθεση έχει ως εξής: Σε έναν αθηναϊκό δρόμο ένας τροχονόμος σταματάει για έλεγχο ένα μηχανάκι με οδηγό μια σκερτσόζα και χαριτωμένη κυρία. Η κυρία δεν έχει κανέναν χαρτί μαζί της. Είναι όμως από την Θεσσαλονίκη και αυτό για κάποιο λόγο συγκινεί το όργανο της τάξεως. Τα λέει και ωραία, χαμογελάει ακόμη πιο καλά και ξέρει γενικώς να γοητεύει. Για να μην τα πολυλογούμε ο τροχονόμος εγκαταλείπει κάθε αντίσταση, βάζει στην άκρη το υπηρεσιακό του ύφος, χαριεντίζεται μαζί της και τελικά την αποδίδει ελεύθερη και ακηλίδωτη στην κοινωνία. Μετά ζουν αυτοί καλά, εμείς καλύτερα και το δημόσιο ταμείο να πάει να κουρεύεται, χωρίς το προβλεπόμενο από τον ΚΟΚ πρόστιμο.)

Λυπάμαι που το λέω κ. Ζούλα, αλλά το "χαριτωμένο" περιστατικό που μας μεταφέρετε θα έπρεπε φυσιολογικά να σας προκαλέσει μεγαλύτερη αποκαρδίωση. Και όχι να λιγοστέψει την ήδη συσσωρευμένη. Και αυτό επειδή αποκαλύπτει μια από τις μεγαλύτερες παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας. Την ανεύθυνη και απαξιωτική στάση της απέναντι στον νόμο.

Ο υπάλληλος, μας λέει το διοικητικό δίκαιο, δεν διαθέτει βούληση. Διαθέτει αρμοδιότητα σαφώς προκαθορισμένη από τον νόμο. Η ατομική του κρίση, που καμιά φορά χρειάζεται να εφαρμοσθεί στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων του, δεν πρέπει να επηρεάζεται από προσωπικά στοιχεία και από τυχόν άλλους παράγοντες που εκφεύγουν των ορίων της διακριτικής του ευχέρειας. Της αναγκαστικής δηλαδή επιλογής μίας μόνον από τις ενδεχομένως πολλαπλές διαθέσιμες σε κάθε περίπτωση νόμιμες λύσεις. Η διακριτική ευχέρεια δεν νοείται ως απεριόριστη ελευθερία δράσης. Είναι και αυτή μια αρμοδιότητα που παρέχεται από τον νόμο και υπόκειται στις αναγκαστικές του δεσμεύσεις. Και ως τέτοια ελέγχεται.

Διαφορετικά δεν θα μπορούσε να γίνει. Η κρατική εξουσία εγγυάται την τήρηση του κοινωνικού συμβολαίου. Και για να το κάνει αυτό αποτελεσματικά απαγορεύει την αυτοδικία και κατέχει μονοπωλιακά το προνόμιο της άσκησης νόμιμης βίας. Όταν η βία αυτή ασκείται ανέλεγκτα, έξω από τις αυστηρά προκαθορισμένες προϋποθέσεις της, η εμπιστοσύνη των διοικουμένων κλονίζεται, η αίσθηση δικαίου αμβλύνεται και η συλλογικότητα εξασθενεί. Η βαθιά ρίζα του σημερινού προβλήματος της πατρίδας μας είναι ακριβώς αυτή.

Το περιστατικό που μας αναφέρετε είναι προφανώς ασήμαντο. Αλλά ο πειρασμός να σταθμίζουμε την φύση και την σημασία του νόμου κάτω από το υποκειμενικό πρίσμα της βαρύτητας του αδικήματος για το οποίο πρέπει αυτός να εφαρμοσθεί είναι εξαιρετικά επικίνδυνος. Τα μικρά και ασήμαντα γίνονται στην πορεία του χρόνου μεγάλα και σημαντικά. Η χαριτωμένη κυρία έμαθε ότι, χρησιμοποιώντας την γοητεία και το αθώο χαμόγελό της, μπορεί να ξεφεύγει εύκολα από τον έλεγχο του τροχονόμου. Δεν μας νοιάζει και πολύ, επειδή φαινομενικά η ζημιά για την κοινωνία είναι πολύ μικρή ή και ανύπαρκτη. Αύριο, όμως, τηρουμένων των αναλογιών, αυτά τα ίδια ακαταμάχητα όπλα θα χρησιμοποιηθούν για το κτίσιμο ενός αυθαιρέτου ή για την απόκρυψη του φορολογητέου εισοδήματος. Την θέση του μεγαλόκαρδου και ευαίσθητου αστυνομικού θα πάρουν ο φιλικός πολεοδόμος και ο συμπονετικός προϊστάμενος της εφορίας. Και η αλυσίδα ολοένα και θα μακραίνει. Για να αντιληφθούμε την κατάληξη, δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε γύρω μας.

Και ο αστυνομικός; Αυτός μαθαίνει ότι είναι ένας μικρός θεός. Που διαθέτει όχι αυστηρά προσδιορισμένη κρατική εξουσία, όπως θα έπρεπε, αλλά προσωπική ευχέρεια να απονέμει δίκαιο ανάλογα με τις ενορμήσεις της στιγμής. Σήμερα χαρίζεται στην κυρία με το όμορφο χαμόγελο. Αύριο θα κτυπήσει αλύπητα τον πεσμένο στο έδαφος και ήδη εξουδετερωμένο και ακίνδυνο πλέον διαδηλωτή, επειδή το πρωί έτυχε να ξυπνήσει άσχημα, να μαλώσει με την γυναίκα του και βρέθηκε να έχει οργή πολλή συσσωρευμένη μέσα του. Βάλτε στην θέση του οποιονδήποτε άλλο δημόσιο λειτουργό. Από τον πρωθυπουργό της χώρας, που κυβερνά ελέω Θεού με τους κολλητούς του, μέχρι τον θυρωρό του μικρότερου κρατικού κτιρίου, που ανοιγοκλείνει την πόρτα κατά το κέφι του, σε όποιον του φαίνεται συμπαθής και αρεστός. Τελικά τα πράγματα έχουν πιο απλές εξηγήσεις από όσο θέλουμε να πιστεύουμε.

Και κάτι τελευταίο. Τι έκανε άραγε ο ίδιος τροχονόμος, όταν δέκα λεπτά αργότερα σήκωσε το χέρι του και σταμάτησε για έλεγχο μια αντιπαθητική και κακομούτσουνη χονδρή από το Αγρίνιο, που οδηγούσε το μηχανάκι της χωρίς άδεια, δίπλωμα και ασφάλεια; Και πως αισθάνθηκε άραγε αυτή η ταπεινωμένη μέγαιρα όταν γύρισε στο σπίτι της, κουβαλώντας στην τσάντα την ισοδύναμη με 15 μεροκάματα "δίκαιη" και "νόμιμη" τιμωρία της δικής της πολιτείας; Βλέποντας μάλιστα στην οθόνη τον ωραιότατα μαυρισμένο πρωθυπουργό να της μιλάει για το ξεπέρασμα της κρίσης και να της ζητάει ομοψυχία, θυσίες και επίδειξη αλληλεγγύης;

Tweet