-Η σοβαρότερη πτυχή του δημοσιονομικού προβλήματος που, όμως, κανείς δεν τολμάει να κοιτάξει

Καταρρέουν τα ασφαλιστικά ταμεία κάτω από το κολοσσιαίο βάρος των δαπανών για φάρμακα και διαγνωστικές εξετάσεις, μας πληροφορεί το ΒΗΜΑ του περασμένου Σαββάτου. Οι εν λόγω δαπάνες τους αυξάνονται με καταιγιστικούς ρυθμούς χρόνο με τον χρόνο. Τα διογκούμενα ελλείμματα μεταφέρονται εν μέρει στις πλάτες της ανύποπτης επόμενης γενεάς, αφού αυτή είναι που θα κληθεί να καλύψει το άνοιγμα που προκύπτει από την απώλεια των αποθεματικών, που αν και προορίζονται για την πληρωμή των συντάξεων των σημερινών εργαζόμενων κατασπαταλώνται με τον πιο ανόητο τρόπο, για να καταλήξουν στις τσέπες των επιτηδείων και των πολυεθνικών εταιρειών.

Στο έγκλημα συμμετέχουν οι πάντες. Οι γιατροί, οι φαρμακοποιοί, οι ιδιοκτήτες των διαγνωστικών κέντρων, -που σημειωτέον ο αριθμός τους ξεπερνά κάθε αντίστοιχο άλλων προηγμένων δυτικών χωρών και που τα εγκαίνια τους γίνονται συνήθως από ευγνώμονες και βαθιά συγκινημένους πολιτικούς-, και το πλήθος των ασυνείδητων και ανίκανων παραγόντων της διοίκησης. Από κοντά και οι ίδιοι οι άμεσα ασφαλισμένοι, που με αβάσταχτη ελαφρότητα παραδίδουν τα βιβλιάρια τους στα χέρια των τρωκτικών, χωρίς να σκεφθούν ότι κάθε μικρή σελίδα που γεμίζει ορνιθοσκαλίσματα και χάνεται αντιστοιχεί σε πραγματικό, σε ζεστό και πολύτιμο χρήμα, που είναι κατάδικό τους. Και που σύντομα θα κληθούν να το πληρώσουν μέσα από μια σειρά έμμεσων επιβαρύνσεων και φόρων, για τους οποίους ανυποψίαστοι θα βαρυγκομούν και θα διαμαρτύρονται.

Ένα άλλο μέρος της παράλογης αυτής σπατάλης θα επιβαρύνει άμεσα τον ήδη βαθιά ελλειμματικό προϋπολογισμό της κεντρικής διοίκησης, που καλείται να καλύψει τις άμεσες και κατεπείγουσες απαιτήσεις, ανταποκρινόμενη στον ρόλο του εγγυητή της διατήρησης του δήθεν κοινωνικού μας κράτους.

Οι προμηθευτές του συστήματος δεν μπορούν να περιμένουν άλλο και σταματούν την ροή των φαρμάκων και των υλικών της ανομίας. Φαρμάκων και υλικών βαριά υπερτιμολογημένων, συνήθως αχρείαστων για τους αρρώστους, που τις περισσότερες φορές αγοράζονται μόνο και μόνο για να εισπράξουν οι γιατροί το ποσοστό, που ευγενικά τους προσφέρεται σε είδος ή σε ζεστό μαύρο χρήμα. Ο ιατρικός κόσμος κραυγάζει προαναγγέλλοντας έξαλλος την πτώση του επιπέδου περίθαλψης. Ο τύπος, από άγνοια ή ιδιοτέλεια, σπέρνει δεξιά και αριστερά τον πανικό, κάνοντας τους πάντες να πιστέψουν ότι σε λίγες εβδομάδες οι έλληνες θα πεθαίνουν αβοήθητοι στους διαδρόμους των νοσοκομείων από έλλειψη ασπιρίνης, γάζας και βαμβακιού. Κανείς δεν αντιλαμβάνεται ότι αυτό που στην πραγματικότητα κινδυνεύει δεν είναι άλλο από την συνέχιση της συσσώρευσης παράνομου πλούτου στα ταμεία των επιτηδείων.

Ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί ανησυχούν για την εικόνα τους και συγκαλούν συναντήσεις κορυφής με τους προμηθευτές. Συζητούν μαζί τους και κατανοούν βαθιά το πρόβλημα και το δίκαιο των αιτημάτων τους υποσχόμενοι δραστικές λύσεις. Βγαίνοντας απευθύνονται στον λαό εκστομίζοντας βαρύγδουπες δηλώσεις για τα πιράγχας και τους λυμεώνες του συστήματος και για τις βαριές τιμωρίες που επιφυλάσσουν σε όλα αυτά τα παράσιτα που απομυζούν τον εθνικό πλούτο. Κανείς από τους πολυπράγμονες δημοσιογράφους δεν αναρωτιέται, και δεν ρωτάει. Αν αυτοί που συνομίλησαν μόλις προ ολίγου με τους υπουργούς είναι αγαθοί και αδικημένοι επιχειρηματίες, με δίκαια και νόμιμα αιτήματα που πρέπει οπωσδήποτε να ικανοποιηθούν, τότε ποια είναι εκείνα τα πιράγχας που καταληστεύουν το σύστημα; Χρωστάμε μήπως και αλλού χωρίς να το γνωρίζουμε; Ή μήπως τελικά η πολιτική ηγεσία διαπραγματεύεται άμεσα με αυτούς που η ίδια υποκριτικά καταγγέλλει ως καταχραστές του δημοσίου χρήματος.

Στο μεταξύ οι υπουργοί αναζητούν επειγόντως λύσεις για να προλάβουν την καλοσχεδιασμένη εικονική κατάρρευση του συστήματος υγείας. Η ιστορία είναι απλή και επαναλαμβάνεται μονότονα κάθε τρία περίπου χρόνια. Βρίσκονται τα δανεικά και εκδίδονται τα ομόλογα. Η αγορά ηρεμεί και επιστρέφει στο κοινωνικό της έργο, που δεν είναι άλλο από την συνέχιση του εφοδιασμού του συστήματος με άχρηστα, υπερτιμολογημένα προϊόντα. Οι πάντες παίρνουν θέση για την επανάληψη της τόσο όμορφης αυτής παράστασης. Η βουλή, ιδιαίτερα πρόθυμη πάντα, ψηφίζει τα απαραίτητα νομοθετικά εργαλεία. "Οι απαιτήσεις των προμηθευτών εξοφλούνται και οι αντίστοιχες απαιτήσεις των νοσοκομείων από τα ασφαλιστικά ταμεία διαγράφονται και δεν αναζητούνται με κανέναν τρόπο" λέει γενναιόδωρα ο σοφός και υπεύθυνος νομοθέτης. Λέει και κάτι άλλο συνήθως. "Όσες προμήθειες έγιναν με τον α΄ή β΄τρόπο (έγιναν παράνομα δηλαδή) θεωρούνται νόμιμες και τα σχετικά εντάλματα εξοφλούνται". Τόσο απλά. Θεωρούνται νόμιμες!!!

Οι εισαγγελικού τύπου δημοσιογράφοι για μια ακόμη φορά δεν αναρωτιούνται. Τι να σημαίνουν άραγε τα περίεργα αυτά λόγια του νομοθέτη; Για ποιόν λόγο είναι παράνομες αυτές οι προμήθειες; Ποιος ευθύνεται για την παρανομία; Υπήρξε οικονομική επιβάρυνση από την έλλειψη νομιμότητας; Αναζητήθηκαν οι υπεύθυνοι; Ποιος ασκούσε την εποπτεία του συστήματος; Υπάρχουν πολιτικές ευθύνες; Θα αναζητηθούν; Τι λέει άραγε ο κ. υπουργός; Θα ασχοληθεί με όλα αυτά σε ένα διάλειμμα της μάχης του με τα πιράγχας; Και ο πρωθυπουργός της χώρας; Έχει αλήθεια ακούσει τίποτε για όλα αυτά; Έχει εικόνα; Τον ενημέρωσε το νέο, πραγματικά καλό και ικανό αυτήν την φορά, επικοινωνιακό του επιτελείο; Το διοικητικό δίκαιο μας λέει ότι η έννοια της διοικητικής πράξης ταυτίζεται με την έννοια της νομιμότητας. Πως είναι λοιπόν δυνατόν διοικητικές πράξεις με τις οποίες ξοδεύτηκαν 5 δισ. ευρώ να χρειάζονται εκ των υστέρων νομοθετική νομιμοποίηση; Και αλήθεια, γίνεται αυτό; Και μάλιστα χωρίς να ακουστεί η παραμικρή ερώτηση; Με ποιόν τρόπο άραγε; Τι λέει το Σύνταγμα για το συγκεκριμένο ζήτημα; Περιλαμβάνονται αυτές οι διαδικασίες "νομιμοποίησης" στην διδακτέα ύλη των νομικών μας σχολών ή είναι πράγματα που τα μαθαίνει κανείς μόνο στο πλαίσιο ανωτέρων σπουδών σε μεγαλοπανεπιστήμια της αλλοδαπής, όπως το Tafts καλή ώρα.

Ερωτήματα για στριφνούς και δυσκοίλιους λογιστάδες. Αλλοίμονο αν κάτι τέτοιες λεπτομέρεις απασχολούσαν το πολιτικό μας σύστημα και την συνεπαρμένη από όσα διαδραματίζονται στις απάτητες κορυφές του κοινή γνώμη. Τα πραγματικά διακυβεύματα είναι άλλα. Θα παραιτηθεί από την υψηλή του θέση ο βουλευτής Μανώλης; Τι προβλέπει ο υπουργός Σαμαράς για το μέλλον της Καραμανλικής δυναστείας; Θα είναι υποψήφιος στο υπόλοιπο Αττικής ο θεοσεβής Ρουσόπουλος; Και εάν ναι τι θα κάνει ο εκτάκτως ευφυής Καραχάλιος; Θα πέσει στην παγίδα του παμπόνηρου Καρατζαφέρη; Και η Φεβρωνία Πατριανάκου; Θα είναι αυτή τελικά ο πολιορκητικός κριός του αρχηγού ή το άρωμα γυναίκας που τόσο περιμένουμε θα το οσφρανθούμε πάνω σε άλλο, πιο λαμπερό και σπουδαίο πρόσωπο; Ιδού μερικά από τα πράγματα με τα οποία αξίζει να ασχοληθεί κανείς; Τα άλλα, τα υπόλοιπα και μικρά όσο νάναι, τα βολεύει κανείς με έντοκα γραμμάτια του δημοσίου και δεκαετή ομόλογα διευρυμένου spread. Και με μικρές τροπολογίες που κάνουν τα παράνομα νόμιμα και προάγουν ανυπερθέτως την δημόσια υγεία.

Αλλά ας μην γκρινιάζουμε τόσο. Ότι έγινε έγινε. Ας πληρώσουμε τώρα χωρίς να πολυκοιτάμε τις λεπτομέρειες και ας πάμε παρακάτω, πιο πλούσιοι, με την σοφία που συσσωρεύσαμε από τα παλιά μας λάθη. Ο επί των θεμάτων της υγείας υπουργός μας υποσχέθηκε την εφαρμογή ενός νέου συστήματος με το οποίο όλα αυτά τελειώνουν. Το επιβεβαίωσε και ο πρωθυπουργός τον Νοέμβριο στην Βουλή για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία. Το νέο σύστημα εφαρμόζεται ήδη από την 1η Ιανουαρίου του τρέχοντος. Είναι πολύ καλό και αποτελεσματικό και βασίζεται στην ακόλουθη λογική. Ο γιατρός εξετάζει τον άρρωστο και αξιολογεί τις ανάγκες της νοσηλείας του. Ακολούθως ο γιατρός κάνει μια μικρή προσωπική έρευνα αγοράς για να διαπιστώσει ποιες από τις πολλές εταιρείες του χώρου διαθέτουν τα κατάλληλα για την περίπτωση προϊόντα. Οι εταιρείες ανταποκρίνονται άμεσα. Συνήθως μάλιστα εφοδιάζουν τον γιατρό και με εργαλεία που θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν στην συστηματοποίηση του έργου του. Ηλεκτρονικούς υπολογιστές και συσκευές γραφείου ας πούμε. Ή ακόμη τον στέλνουν με έξοδα τους σε συνέδρια και άλλες εκπαιδευτικές εκδηλώσεις στο Λας Βέγκας, στα νησιά Τόγκα ή την Καραϊβική για να εμπλουτίσει τις γνώσεις του και να μάθει να εκτιμά καλύτερα τις ανάγκες των ασθενών του. Οι δαπάνες αυτές προάγουν την επιστήμη και για τον λόγο αυτό εκπίπτουν και από την φορολογητέα ύλη των επιχειρήσεων. Ακολούθως ο γιατρός παραγγέλνει το υλικό που είναι το πλέον κατάλληλο για τον άρρωστο από την εταιρεία που του αρέσει περισσότερο. Η τιμή δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο διότι σε ζητήματα υγείας είναι βαριά αμαρτία να συζητά κανείς για λεφτά. Άλλωστε, αν είναι κάτι που διακρίνει εμάς τους έλληνες από τους όλους αυτούς τους εκβαρβαρισμένους λαούς της δύσης είναι η βαθιά ανθρωπιά μας. Στην συνέχεια η παραγγελία διαβιβάζεται για έγκριση στο φαξ της Επιτροπής Προμηθειών Υγείας. Η ΕΠΥ αφού σφραγίσει το έγγραφο το επιστρέφει, πάλι με φαξ, μετά από λίγες ημέρες. Σε περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης η έγκριση μπορεί να δοθεί και μετά την εκτέλεση της παραγγελίας. Όταν άλλωστε κινδυνεύουν ζωές οι τυπικότητες μπορούν να περιμένουν. Το σύστημα αυτό είναι ιδιαίτερα σοφό, αφού παρακάμπτει όλες τις χρονοβόρες και ψυχοφθόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες των δημόσιων διαγωνισμών. Και επιπλέον είναι προσανατολισμένο στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος μιας και αφήνει ανέγγιχτη και απαλλαγμένη από κάθε γραφειοκρατική όχληση την μοναδική σχέση γιατρού, εταιρείας και ασθενούς. Κοστίζει κάτι παραπάνω αλλά σε μας μετράει η ανθρωπιά. Και όπως πολύ σωστά λέει ο ποιητής, "υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;".

Μετά από τρία περίπου χρόνια οι προμηθευτές θα βρεθούν και πάλι σε απόγνωση. Θα συναντηθούν με τον τότε υπουργό υγείας, (που εάν ο Καραμανλής ή ο πιθανός επόμενος πρωθυπουργός, ο Παπανδρέου, διαθέτουν αρκετό μαύρο χιούμορ θα είναι ακόμη ο Αβραμόπουλος), και θα αναζητήσουν λύση στο κατεπείγον πρόβλημα που θα απειλεί με κραχ τα νοσοκομεία. Θα αναμιχθεί και ο τότε υπουργός επί των οικονομικών ζητημάτων. Θα βρεθούν κάποια μετρητά και για τα υπόλοιπα θα εκδοθούν ομόλογα. Η βουλή θα ψηφίσει ειδική διάταξη που θα προβλέπει ότι ότι έγινε παράνομα θεωρείται νόμιμο και τα σχετικά εντάλματα εξοφλούνται. Και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εισπράξει τα αναλογούντα πρόστιμα για την παράβαση των οδηγιών του ανταγωνισμού. Το κοστούμι αυτό δεν θα φανεί στους λογαριασμούς του ελληνικού δημοσίου (τουλάχιστον δεν θα φανεί στους αδαείς) επειδή συνήθως τα κοινοτικά πρόστιμα καταβάλλονται συμψηφιστικά, μέσω της περικοπής εγκεκριμένων επιδοτήσεων.

Πριν από λίγες ημέρες συζητούσα με ένα φίλο. Έλεγα ότι είναι παράλογο, μια κυβέρνηση που εξαρτά την πολιτική επιβίωση της από ευκαιριακές παροχές μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ να μην κάνει τίποτε για να εξοικονομήσει αυτά τα χρήματα, περιορίζοντας την σπατάλη σε έναν τομέα που προσφέρεται πολύ περισσότερο σε σχέση με άλλους. Πράγματι, η κλοπή του δημόσιου χρήματος στον τομέα της υγείας είναι τόσο προφανής και απροκάλυπτη, γεγονός που καθιστά τον περιορισμό της έργο σχετικά χαμηλής δυσκολίας. Με αυτά τα χρήματα, ισχυρίστηκα, η σημερινή κυβέρνηση θα μπορούσε να εξασφαλίσει άνετα την επόμενη εκλογή της. Λάθος, μου επισήμανε ο συνομιλητής μου. Θα μπορούσε να εξασφαλίσει όχι μια αλλά τρεις συνεχόμενες εκλογικές νίκες. Μάλλον έτσι πρέπει να είναι. Τότε γιατί άραγε δεν το κάνει; Η απάντηση είναι απλή. Οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν ακόμη και τα απλούστερα. Ακόμη και αυτά που είναι απαραίτητα για την ίδια την επιβίωση τους. Τελικά δεν μπορούν να είναι ούτε καν καλοί απατεώνες.



υστερόγραφο: Όλοι αυτοί που τόσο φλύαρα μιλάνε για την δήθεν υποχρηματοδότηση του τομέα της υγείας συγχέουν αφελώς την καθυστέρηση των πληρωμών, για αγορές που έχουν ήδη γίνει, με την πραγματική έλλειψη πόρων, που εμποδίζει τα συστήματα κλειστού προϋπολογισμού να υπερβαίνουν κάποιο συγκεκριμένο ύψος εκ των προτέρων καθορισμένων δαπανών. Αν οι ομιλούσες κεφαλές είχαν ιδέα από κοινή λογιστική και εάν επιπρόσθετα γνώριζαν ότι τα ελληνικά νοσοκομεία δεν δεσμεύονται από κλειστούς προϋπολογισμούς, αλλά, αντίθετα, διαθέτουν την ευχέρεια να ξοδεύουν κατά βούληση σύμφωνα με τις εκάστοτε "ανάγκες" τους, θα μπορούσαν εύκολα να αντιληφθούν την παγίδα. Πράγματι, για να γίνουν κάποιες εγγραφές σε ένα λογιστικό σχέδιο δεν είναι απαραίτητη η καταβολή μετρητών και η κίνηση των λογαριασμών του ταμείου. Πολύ απλά οι εισροές αγαθών ή υπηρεσιών προστίθενται στο ενεργητικό της επιχείρησης, το δε κόστος που τους αναλογεί επιβαρύνει με την σειρά του το παθητικό. Με άλλα λόγια η επιχείρηση ξοδεύει χωρίς να πληρώνει. Η πληρωμή μπορεί να γίνεται αργότερα. Αυτό ακριβώς κάνουν οι μονάδες του ΕΣΥ, αλλά και τα ασφαλιστικά ταμεία. Αγοράζουν ανεξέλεγκτα όλα όσα ζητούν οι γιατροί και μεταθέτουν την υποχρέωση πληρωμής στο μακρινό μέλλον. Το συμπέρασμα είναι ότι οι αμαρτωλές και κακοδιοικούμενες αυτές υπηρεσίες όχι μονον δεν υποχρηματοδοτούνται αλλά, αντίθετα, διαθέτουν την ευχέρεια να καθορίζουν οι ίδιες το ύψος των δαπανών τους, χωρίς προηγούμενο προγραμματισμό, και να στέλνουν στο τέλος τον λογαριασμό στην ανυποψίαστη κοινωνία. Βέβαια η πρακτική αυτή μπορεί να εφαρμοσθεί μόνο στον τομέα των ακριβών φαρμάκων και των ακόμη πιο ακριβών αναλωσίμων υλικών δήθεν υψηλής τεχνολογίας. Εκεί δηλαδή όπου οι γιατροί, οι κυρίως υπεύθυνοι για την κατάντια του συστήματος, μπορούν να εκβιάσουν με ευκολία τις διοικήσεις επικαλούμενοι την δήθεν διακινδύνευση της υγείας των ασθενών. Είναι λογικό λοιπόν ότι το colpo grosso δεν καλύπτει τις περιπτώσεις που έχουν να κάνουν με τα φθηνά και απλά υλικά, με τον ξενοδοχειακό εξοπλισμό και τις κτιριακές υποδομές. Έτσι τα ελληνικά νοσοκομεία, ενώ στην κυριολεξία πνίγονται από τα τελευταίας γενεάς ακριβοπληρωμένα φάρμακα και ξεχειλίζουν από κάθε λογής άχρηστα υλικά υπερυψηλής τεχνολογίας, το βάρος των οποίων πληρώνεται σε ατόφιο χρυσάφι, παρουσιάζουν την ίδια στιγμή ελλείψεις σε γάζες, οινόπνευμα και βαμβάκι. Ταυτόχρονα η απαξίωση τους γίνεται εύκολα αντιληπτή και από την εικόνα των τριτοκοσμικών και παραμελειμένων κτιριακών εγκαταστάσεων, του απαράδεκτου και ελλιπούς ξενοδοχειακού εξοπλισμού και των σοβαρών ελλείψεων προσωπικού. Σε σχέση με τις πραγματικές του ανάγκες, το σύστημα υγείας στην Ελλάδα, χρηματοδοτείται αδρά και γενναιόδωρα. Απλά η διαχείριση του έχει αφεθεί σε χέρια πλήρως ακατάλληλα, με αποτέλεσμα οι πολύτιμοι πόροι να μην διοχετεύονται εκεί όπου πραγματικά θα μπορούσαν να τύχουν επαρκούς αξιοποίησης. Επιπλέον, και παρά τα όσα με τόση ευκολία γίνονται πιστευτά, η καθυστέρηση των πληρωμών βολεύει ιδιαίτερα τους προμηθευτές. Και αυτό διότι τους παρέχει ένα εξαιρετικό άλλοθι για πρόσθετη υπερτιμολόγηση των προϊόντων τους. Επιπλέον οι ακραίες και σχεδόν πολεμικές συνθήκες της προσομοιωμένης κατάρρευσης του τομέα, που προκαλείται σε τακτά χρονικά διαστήματα, έχουν σαν αποτέλεσμα την αναστολή κάθε διαδικασίας ελέγχου νομιμότητας και αναζήτησης ευθυνών. Πράγματι, μπροστά στο μέγεθος του εγκλήματος, ενδεχόμενη αποκάλυψη του οποίου θα μπορούσε να οδηγήσει στην φυλάκιση εκατοντάδων ανθρώπων και στο σφράγισμα δεκάδων επιχειρήσεων, και στην μαζικότητα του χρέους που σωρεύεται ανά τριετία οι πολιτικοί προκρίνουν αμήχανα την σιωπηρή συγκάλυψη μέσω των ύποπτων νομοθετημάτων, δίνοντας ταυτόχρονα στην κοινή γνώμη την αίσθηση ότι οι δαπάνες που καλούνται να καλύψουν ήταν, χωρίς άλλο, αναπόφευκτες. Το συμπέρασμα στο οποίο εύκολα μπορεί κανείς να οδηγηθεί είναι ότι, υπό τις επικρατούσες συνθήκες, κάθε πρόσθετο ευρώ που θα εισρεύσει στο σύστημα θα χαθεί μέσα στον φαύλο κύκλο της απίστευτης σπατάλης χωρίς να επιφέρει ούτε την ελάχιστη βελτίωση του επιπέδου των υπηρεσιών.

Tweet