-Χρειάζεται προσοχή. Εδώ είναι Βαλκάνια.

Μου είναι πλήρως αδιάφορο αυτό καθεαυτό το περιεχόμενο του νόμου, που συζητήθηκε εχθές στην αίθουσα της ολομέλειας της βουλής των Ελλήνων. Προτιμώ να βγάλω τα συμπεράσματα μου παρατηρώντας μόνον την διαδικασία και αφήνοντας στην άκρη την ουσία της έντονης αντιπαράθεσης. Έτσι θα φτάσω πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ασφάλεια στην ρίζα των προβλημάτων που ταλανίζουν τον τόπο.

Τρεις βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, λοιπόν, τιμωρήθηκαν, επειδή αρνήθηκαν να πατήσουν τον όρκο τους και επέμειναν να διατηρήσουν τον αυτοσεβασμό τους, παραμένοντας πιστοί στην εντολή του Συντάγματος της πατρίδας μας. Τιμωρήθηκαν για την ακεραιότητα και την νομιμοφροσύνη τους στους θεσμούς.

Με το άρθρο 60 και με μια λιτή διατύπωση, που δεν αφήνει χώρο για αμφιβολίες, δυσερμηνείες και παρανοήσεις, το Σύνταγμα ορίζει ότι "οι βουλευτές έχουν απεριόριστο το δικαίωμα γνώμης και ψήφου κατά συνείδηση". Κατά συνείδηση. Όχι κατά κομματική ή αρχηγική εντολή. Και δεν διατηρώ καμία αμφιβολία για το γεγονός ότι οι τρεις ψηφισμένοι εκπρόσωποι της λαϊκής βούλησης, και αποσυνάγωγοι πλέον, ενήργησαν με τον τρόπο αυτό. Αδυνατώ να ρίξω επάνω τους την σκιά οποιαδήποτε υποψίας και να προσδώσω στην πράξη τους ύπαρξη σκοπιμοτήτων. Για την στάση τους αυτή αξίζουν τον σεβασμό μας.

Αν έκαναν σωστά ή λάθος, αν εκτίμησαν καλά και ρεαλιστικά το επείγον πρόβλημα της χώρας, αν είναι έξυπνοι ή ανόητοι, έχει πολύ μικρή σημασία. Αυτό που μετράει είναι πως ότι έκαναν, καλό ή κακό, το έκαναν υπακούοντας αβίαστα και χωρίς να υπολογίσουν το κόστος στην συνείδηση τους. Τίμησαν την εντολή τους. Ας με συγχωρήσει στο σημείο αυτό η κ. Μπακογιάννη, αλλά δεν μπορώ να εντάξω και την ίδια στην ευγενή αυτή κατηγορία. Στην πολιτική, βλέπετε, υπάρχει και κάτι που λέγεται αξιοπιστία.

Από την άλλη μεριά ο κ. Σαμαράς ζήτησε από τους βουλευτές "του" να υποταχθούν στην κομματική πειθαρχία και να καταψηφίσουν τον νόμο της κυβέρνησης. Κάποιοι από αυτούς είχαν ήδη εκφράσει δημόσια την πρόθεση τους να στηρίξουν, για λόγους που οι ίδιοι θεωρούσαν εθνικούς, την σκληρή επιλογή των μέτρων. Προφανώς αυτό ήταν κάτι που επέτασσε η λογική και η συνείδηση τους. Η Νέα Δημοκρατία όμως, ευτελίζοντας τον υπέρτατο νόμο, τους ζήτησε να παραβιάσουν την συνείδηση αυτή και να συνταχθούν με την άνωθεν εντολή του ηγεμόνα. Και αυτοί υπάκουσαν.

Και τα δύο κόμματα, ζητούν τώρα από τους βουλευτές να παραιτηθούν από τα αξιώματα τους και να παραδώσουν τις κοινοβουλευτικές έδρες. Με μια πρώτη απλοϊκή ανάγνωση αυτό ακούγεται συνεπές. Εξελέγησαν κάτω από την σημαία ενός πολιτικού οργανισμού, λέει το σκεπτικό, και οφείλουν να συντάσσονται με τις θέσεις του. Ειδικά σε ζητήματα που αυτονοήτως θεωρούνται κρίσιμα και σοβαρά. Πλην όμως, οι αυστηροί κριτές λησμονούν ότι, σύμφωνα πάντα με το ίδιο Σύνταγμα, η κυβέρνηση της χώρας δεν είναι άμεση προέκταση του κόμματος και, προπάντων, δεν κυβερνά αυθαίρετα και ανέλεγκτα χάρη στην πλειοψηφία που αυτό κατακτά στις εκλογές. Η εντολή δίδεται από τον λαό προσωπικά σε κάθε βουλευτή. Και αυτός με την σειρά του στηρίζει με απεριόριστη ελευθερία γνώμης το σχήμα της εκτελεστικής εξουσίας. Η κυβέρνηση υπάρχει και κυβερνά χάρη στην εμπιστοσύνη των εκπροσώπων. Εάν αυτή η αφηρημένη σχέση εμπιστοσύνης διαταραχθεί, και αυτό είναι κάτι που ελέγχεται πλήρως από την συνείδηση του ελεύθερου εκφραστή της λαϊκής βούλησης, τότε ο τελευταίος έχει την απαράβατη υποχρέωση να αποσύρει την ανοχή του ή να διαφοροποιηθεί. Κάθε τι άλλο νοθεύει την λαϊκή εντολή και στρεβλώνει την λειτουργία του πολιτεύματος.

Η πολιτειακή τάξη είναι σχεδιασμένη με σοφία και νόηση. Η νεοελληνική πραγματικότητα, όμως, εξελίσσεται αμέριμνη, δεκαετίες τώρα, έξω από κάθε θεσμικό πλαίσιο. Και διολισθαίνει διαρκώς προς την άβυσσο. Θεσμός είναι πλέον η σοφία του ηγεμόνα. Δημοκρατία η διαβίβαση των εντολών της κλειστής κομματικής παράγκας. Και διάλογος η χυδαία κολακεία των εξαγορασμένων υποτελών στους ξύλινους μονολόγους των ισχυρών.

Αναρωτιέμαι πως θα ήταν αν αφήναμε για λίγο τους θεσμούς να λειτουργήσουν. Ο κ. Παπανδρέου ζήτησε χθες από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να κάνει την υπέρβαση ψηφίζοντας τον νόμο της κυβέρνησης. Έκανε λάθος. Γιατί πραγματική υπέρβαση θα ήταν να επιτρέψει ο ίδιος στους βουλευτές του να ψηφίσουν όπως επιτάσσει το Σύνταγμα. Κατά συνείδηση. Και να ζητήσει από τον κ. Σαμαρά να κάνει το ίδιο. Τότε είναι σίγουρο ότι μερικές δεκάδες βουλευτών του ΠΑΣΟΚ θα είχαν αρνηθεί την συναίνεση τους. Και πάρα πολλοί από την Νέα Δημοκρατία θα είχαν ταχθεί ανεπιφύλακτα στο πλευρό της αγωνιούσας πλειοψηφίας. Η πρόταση θα γινόταν νόμος του κράτους με ευρεία αποδοχή. Και μετά από καιρό, όταν η πορεία των πραγμάτων θα ήταν ξεκάθαρη, κανείς δεν θα μπορούσε με ευκολία να αρνηθεί τις ευθύνες του και να αποφύγει κριθεί για αυτές. Ούτε οι βουλευτές που σήκωσαν το βάρος της απόφασης αλλά ούτε και ο δήθεν αθώος λαός που τους έδωσε ελεύθερα και αβίαστα την εντολή να το κάνουν.

Αναρωτιέμαι πως θα ήταν αν αφήναμε για λίγο τους θεσμούς να λειτουργήσουν.

Tweet